Hội thảo có sự tham gia của ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, bà Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Phụ trách Ban Giám đốc Học viện Ngân hàng. ông Nguyễn Quang Hưng – Chủ tịch Hội đồng Quản trị NAPAS, ông Nguyễn Quang Minh – Tổng Giám đốc NAPAS, đại diện các ngân hàng thương mại, công ty fintech, chuyên gia kinh tế cùng các cơ quan thông tấn, báo chí.

Hội thảo nhằm làm rõ vai trò của thanh toán xuyên biên giới và vay vốn trực tuyến trong thúc đẩy thương mại, tiêu dùng và phát triển kinh tế số, đồng thời tìm lời giải cho những thách thức đang đặt ra: Hoàn thiện hành lang pháp lý cho chữ ký số và định danh điện tử, cải tiến quy trình số hóa trong hoạt động cho vay, mở rộng hệ sinh thái thanh toán quốc tế, cũng như đảm bảo an toàn và bảo mật dữ liệu. Đây là những yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại điện tử tăng trưởng mạnh mẽ, khi nhu cầu thanh toán xuyên biên giới an toàn, nhanh chóng, chi phí hợp lý và khả năng tiếp cận tín dụng trực tuyến minh bạch, thuận tiện trở nên ngày càng quan trọng.

Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước. Ảnh: Hải Nguyễn

Chia sẻ về xu hướng thanh toán, ông Nguyễn Hoàng Long – Phó Tổng Giám đốc NAPAS cho biết: Chúng ta từng nghĩ thẻ thanh toán quốc tế là công cụ có thể sử dụng ở mọi nơi trên thế giới. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, tại nhiều thị trường như Trung Quốc và có thể sắp tới là Đông Nam Á, thẻ quốc tế không còn giữ vai trò "chìa khóa vạn năng".

Riêng tại Việt Nam, sự thay đổi trong lĩnh vực thanh toán cũng diễn ra rất nhanh chóng. Từ năm 2000 đến 2015, các đơn vị cung cấp dịch vụ chủ yếu tập trung phát triển hệ thống thanh toán thẻ, kết nối với các tổ chức thẻ quốc tế và song phương với các tổ chức nội địa. Thế nhưng, từ năm 2020 đến nay, xu hướng đã dịch chuyển mạnh mẽ sang thanh toán bằng tài khoản thông qua mã QR. Nếu như trước đây, khách quốc tế đến Việt Nam thường chỉ dùng thẻ tại các khách sạn 5 sao hay trung tâm thương mại lớn, thì nay, ngay cả khi mua ổ bánh mì ven đường hay ly cà phê vỉa hè, họ vẫn có thể thanh toán không dùng tiền mặt bằng cách quét mã QR. Đây không chỉ là câu chuyện của Việt Nam hay Trung Quốc, mà còn là xu thế đang lan rộng tại nhiều quốc gia châu Á.

Vậy định hướng đối với kết nối thanh toán xuyên biên giới sẽ như thế nào?

Hiện NAPAS đã triển khai kết nối thanh toán xuyên biên giới theo hai phương thức: thanh toán thẻ thông qua kết nối với các công ty thẻ quốc tế và kết nối thanh toán qua tài khoản ngân hàng với mã QR. Trong đó, người dân sẽ có xu hướng sử dụng mobile app của các ngân hàng nội địa để quét QR thanh toán khi ra nước ngoài, thậm chí sau này có thể là thanh toán NFC, thanh toán biometric,....

Trong bức tranh tổng thể rộng hơn, trọng tâm kết nối thanh toán xuyên biên giới của Việt Nam sẽ là kết nối với quốc gia trong khối Asean, tiếp đến là Trung Quốc và mở rộng ra các nước khác ở Châu Á. Dự kiến, ngay cuối năm nay, NAPAS sẽ hoàn thành kết nối kỹ thuật với Trung Quốc để ra mắt triển khai chiều thanh toán của du khách Trung Quốc thanh toán tại Việt Nam. Tới năm 2026, NAPAS sẽ khai trương chiều thanh toán cho khách Việt Nam sang Trung Quốc có thể quét QR thanh toán trực tiếp. Hiện tại, với UPI, hai bên đã thống nhất toàn bộ nội dung hợp đồng và hoàn tất kiểm thử kỹ thuật, dự kiến thí điểm ngay trong tháng 10/2025; trong khi với Tenpay và Alipay, các bước kết nối kỹ thuật đã cơ bản hoàn tất, dự kiến kiểm thử và đưa vào vận hành trong năm 2025.

Ông Long cũng chia sẻ thêm, cuối tháng 8 vừa qua, trong buổi làm việc của NAPAS với lãnh đạo các công ty thanh toán đến từ Thái Lan, Singapore, Philippines, Indonesia và Malaysia, các bên đã thống nhất rằng dù mỗi quốc gia có tiêu chuẩn riêng, việc thúc đẩy kết nối song phương vẫn là ưu tiên thúc đẩy trong thời gian tới. Các bên sẽ trao đổi, làm việc để đưa ra tiêu chuẩn chung, giải quyết khó khăn trong liên thông như sai lệch về nghiệp vụ, tiêu chuẩn kỹ thuật... Đặc biệt, Giám đốc Công ty PAYNET (Malaysia) nhấn mạnh: Hiện nay, công nghệ, kỹ thuật, nghiệp vụ thanh toán… của các nước Châu Á tự tin đi trước so với thế giới, đây là cơ hội để các đơn vị ngồi lại với nhau để cùng đưa ra các sản phẩm, dịch vụ thanh toán, công nghệ mới phục vụ cho người dân.

Dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, với vai trò là đơn vị thanh toán quốc gia và và là "cửa ngõ" kết nối với các tổ chức thanh toán quốc tế để xây dựng các kênh thanh toán xuyên biên giới, luôn nỗ lực tăng cường kết nối để có thể cung cấp mọi dịch vụ thanh toán cho người dùng thông qua kết nối với các ngân hàng, các trung gian thanh toán trong nước. Người dân có thể dùng các mobile banking app của các ngân hàng Việt Nam để chi tiêu, thanh toán tại các quốc gia có kết nối song biên.

Đồng thời, ở chiều ngược lại, không chỉ các doanh nghiệp, cửa hàng lớn mà ngay đến các cửa hàng cửa hiệu nhỏ đang phục vụ khách Việt cũng có thể phục vụ du khách quốc tế khi đến Việt Nam với phương thức quét mã QR xuyên biên giới một cách nhanh chóng, an toàn và thuận tiện. Điều này góp phần mang lại sự tự chủ, độc lập của mạng lưới thanh toán quốc gia, không phải phụ thuộc vào các đơn vị thanh toán quốc tế, qua đó tăng cường sự hợp tác với các quốc gia trong khu vực, nâng tầm vị thế của đồng tiền bản tệ, cũng như của hệ thống thanh toán Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Phát biểu kết luận đồng thời gợi mở những giải pháp, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, để thúc đẩy kết nối thanh toán xuyên biên giới, cần sự đồng bộ của hạ tầng kỹ thuật hiện đại, khung pháp lý hoàn chỉnh, an toàn, bảo mật, sự phối hợp liên ngành và hợp tác quốc tế sâu rộng. Với vai trò cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục triển khai các chính sách và giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy kết nối thanh toán xuyên biên giới trong khu vực và trên thế giới, đáp ứng nhu cầu thanh toán nhanh chóng, an toàn và tiện ích của người dân, doanh nghiệp.

Về hoạt động cho vay trực tuyến, Ngân Nhà nước đang nghiên cứu rà soát dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 39; trong đó dự kiến sửa đổi một số nội dung quy định về hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử nhằm tiếp tục tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng thực hiện cho vay bằng phương tiện điện tử bảo đảm an toàn, hiệu quả và tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.